Skip to main content

Ołtarz główny

Ten ołtarz wystawiono ku czci św. Józefa, który jest patronem świątyni. Jest to ołtarz najbardziej rozbudowany, a jego historia sięga początku XVIII wieku. Wówczas to sławny Tylman z Gameren podjął się realizacji architektonicznego ołtarza dla kościoła karmelitów. Pamiątką po tamtym ołtarzu pozostaje jedynie obraz św. Józefa, którego autorstwo ginie w dziejowej pomroce. Następny ołtarz wybudowano w  latach dwudziestych XVIII wieku. Z niego pochodzą figury świętych. Składa się omawiany ołtarz z dwóch części. Obie utrzymane są w stylistyce barokowo-rokokowej. Pierwsza jego część, ażurowa, którą obserwujemy bliżej nawy kościoła składa się z trzech przęseł. Po lewej i prawej stronie, między złoconymi kolumnami pysznią się na cokołach nadludzkich rozmiarów figury szesnastowiecznych reformatorów Karmelu: św. Teresy z Avilla oraz św. Jana od Krzyża. Teresa ze strzałą przeszywającą serce trzyma w dłoni foliał, na którym widnieją słowa:  Domine pati et contemini pro te [ex vita S.P.N.J.] – Panie, cierpieć i być wzgardzonym dla Ciebie [z żywota Św. Ojca Naszego Jana]. Nad postacią Jana trzymającego krzyż możemy przeczytać słowa kojarzone z postacią Teresy: Miłosierdzie Pana na wieki śpiewać będę. Obie rzeźby pochodzą z ok. 1725 roku. Pod cokołami widać dwuprzęsłowe drzwi, które prowadzą do chóru zakonnego, będącego niegdyś miejscem modlitwy zakonników, a dziś alumnów seminarium w czasie wakacyjnych czy feryjnych dyżurów. Wspomniane kolumny złocone podpierają belkowanie ołtarza, na którego gzymsie znajduje się attyka z aniołami trzymającymi po obu stronach wazony kwiatowe oraz draperie. Arkada górująca nad centralnym przęsłem ołtarza zwieńczona jest figurą Boga Ojca opartego o glob ziemski w towarzystwie aniołków. Autorem rzeźb jest Jan J. Plersch. U dołu, w centralnej części znajduje się mensa ołtarzowa z herbem karmelickim na froncie, zwężana ku podstawie. Na niej tabernakulum, będące jednocześnie architektoniczną miniaturą całego ołtarza. Pochodzi z poł. XIX stulecia. Nad tabernakulum widzimy tron, w którym stawiany jest platerowany krzyż z XIX w. (produkcja w Fabryce Norblina w Warszawie). Za nim dostrzegamy podświetlaną tablicę alabastrową z wyrytym chrystogramem „IHS”, widocznym jedynie z bliska. Otoczone przez dwa wielkie anioły tabernakulum przywodzi na myśl starotestamentalną arkę, w której przechowywano tablice przymierza.
W głębi widać przyścienną część ołtarza. Retabulum ma wklęsły kształt i oflankowane jest z obu stron kompozytowymi kolumnami złotej barwy. W rokokowej ramie umieszczono wspomniany wyżej obraz Św. Józef z Dzieciątkiem Jezus. Pochodzi z 1695 roku, kiedy to dla karmelitów zakupiła go Zofia, żona Karola Tarły, podkanclerzego koronnego. Pod obrazem widzimy tralkową balustradę. Nad tym obrazem kolejna kompozycja Plersha, tym razem otoczona przez aniołów postać Najświętszej Maryi Panny, unoszącej się do nieba i spoglądającej w kierunku posągu Boga Ojca. Za nią niebieskiej barwy kartusz, stanowiący idealne tło dla gwiaździstego nimbu. Ponadto w ostatnich latach staraniem kustoszów seminaryjnej świątyni wykonano wolnostojący ołtarz w prezbiterium i ambonę doskonale nawiązujące w swej architekturze do pierwowzorów znajdujących się głębiej.